Nie byłem w stanie przeczytać wszystkich komentarzy a nawet recenzji, ale czy ktoś już zwrócił uwagę, że ten film Burtona, jak i "Sok z żuka" oraz "Batman", wyczerpują znamiona ostatniego w XX w. kierunku w sztuce, postmodernizmu?
Dla zainteresowanych:
Jak sama nazwa wskazuje, postmodernizm nastąpił "po modernizmie", czyli kierunku w plastyce (szczególnie dizajnie i wnętrzarstwie) oraz architekturze, charakteryzującego się logiką, prostotą, oszczędnością formy (funkcjonalizm, konstruktywizm). Jedną z ciekawszych, choć pobocznych, cech tego stylu była rezygnacja, bodaj po raz pierwszy w historii sztuki, ze zdobnictwa, "upiększania" (nawet w projektowaniu mody!). W latach 60-tych mocno wzmogła się krytyka modernizmu - znamy określenia "oschły ład", "betonowa pustynia", "mechaniczna cywilizacja". Np. masowo wyburzano (niestety nie w "demoludach") wielkie betonowe osiedla-sypialnie, tzw. blokowiska, jako odhumanizowane siedliska rodzące tylko frustrację i przestępczość.
Nowy kierunek, postmodernizm, był poniekąd "odreagowaniem" złych cech modernizmu. Mówił: bawmy się formą, sięgajmy do dorobku historii sztuki i mieszajmy style, bądźmy sobą, nie bójmy się nawet kiczu i śmieszności (autoironia jest charakterystyczną cechą p.). Ważnym składnikiem postmodernizmu było też dbanie o ekologię.
Pierwszą powieścią w zamierzeniu postmodernistyczną było "Imię róży" Umberto Eco (film na jej podstawie był świetny, ale "tradycyjny"). W Wiedniu malarz Hundertwasser stworzył wielobarwne, unikające geometrycznego ładu osiedle, przypominające (ale tylko wyglądem, nie standardami) zabudowę faveli. Londyński "ogórek" Normana Fostera każdy chyba kojarzy? Chętnie kupowany był stół, którego każda noga była całkiem inna (a niby co funkcjonalnie traci stół z różnymi, byle równej wysokości i stabilnymi, nogami?) oraz taki, w którym szklana płyta oparta była na... plecach klęczącej nagiej kobiety z tworzywa sztucznego. Butelka wódki ukryta w piesku-lalce to też postmodernizm! Że ostatnie dwa przykłady to kicz? I co z tego? - ważne tylko, żebyśmy mieli tego świadomość.
Tim Burton jest pierwszym znanym reżyserem, którego filmy korzystały (i to jak!) z nowego stylu: W "Soku z żuka" zombie są sympatyczne a cała reszta towarzystwa to kaskada nowatorskich pomysłów, wcale nie sięgających do utartych wzorców horroru; w "Batmanie" przeciwnikiem superbohatera jest, co prawda przerażający, ale jednak... błazen (w innym z serii "Batmanów" to pamiętny... pingwin); w "Edwardzie..." bohater z fantasy nie jest otoczony rycerzami, elfami i księżniczkami - zmaga się z przeciętnymi mieszkańcami amerykańskiego miasteczka, mieszkającymi w małych domkach o cukierkowatych barwach i jeżdżącymi wielkimi, ale też "zabawkowymi" samochodami.
Teraz, po doświadczeniach z Tarantino czy Rodriuezem - oraz wieloma innymi reżyserami i filmami - możemy powiedzieć, że postmodernizm całkowicie zadomowił się w języku filmu i nawet najbardziej "sieriozne" filmy korzystają z jego możliwości.